- volle steile steven
- kort geveegd achterschip
- roef voor de stuurstand
- breed schip voor zijn lengte
- Gebouwd in de periode 1910-1930
- Afmetingen lengte 30,5-31,50 meter
- Tonnenmaat 210-260 ton
Zoals het woord “Friese Maat” al zegt is de lengte en de breedte van het schip gebonden aan maximale maten. Ook andere schepen en scheepstypen zijn vaak aan maten gebonden. Bekende voorbeelden zijn de Hagenaar, Rozendaler, Spits e.d.
De bepalende voorschriften vinden we in drie reglementen en wel:
- Het provinciaal Huishoudelijk Reglement van politie (13 Nov 1900)
- Het Provinciaal Reglement (13 Nov 1900)
- Bevat bepalingen over onderhoud en beheer van de waterstaatswerken in de provincie Friesland
- Het Provinciaal huishoudelijk reglement (16 Nov 1904)
De bepalingen stammen niet alleen uit deze reglementen. Na de datum van uitgifte zijn er nog diverse veranderingen en aanvullingen geweest. Voor de stoom- en motorvaartuigen zijn de maximale toegestane afmetingen in deze reglementen vastgelegd. Voor zeilschepen is alleen een maximale lengte vermeld en wel 31,5 meter. Daar de meeste kasten als zeilschip zijn begonnen zijn hun oorspronkelijke lengten in deze maat terug te vinden. De breedte is door het niet bepaald zijn dan ook erg verschillend. Hoeveel er gebouwd zijn is niet te bepalen. Geschat moet het aantal zeker in de buurt van de 60 liggen. Dit type is alleen in staal gebouwd en is op vele werven in Nederland gebouwd en ook in Groningen en in Friesland.
Het model van het schip lijkt afgeleid van de Rijnkast. Dit is een sleepschip met veel grotere afmetingen. Naast de lengte van 31,50 meter komt door de sluis in Stavoren ook wel 30,5 meter voor. Schepen met een lengte van 31,50 meter konden daar wel passeren maar moesten schuin in de sluis. Doordat de bouwperiode ligt in het begin van de overgang naar de motorschepen zijn vele maatkasten uitgevoerd met een oorspronkelijk zeiltuig.
Giek en mast konden dan gebruikt worden voor laden en lossen. Door de kleine luikenkappen, zijn grote goederen moeilijk te plaatsen Zware goederen zijn goed te plaatsen. Volumineuze goederen zijn wel te vervoeren maar er gaat niet veel in met andere woorden een kast is een drager maar geen berger. Een behoorlijk aantal van de oorspronkelijke Friese maatkasten is na 1950 verlengd. Hier was het een geschikt type voor in verband met de grote lengte.
De bouwjaren van de Friese maatkastjes lagen zo tussen de jaren 1910 en 1930. Kenmerkend voor het schip was de volle steilsteven, niet al te veel geveegd. Het was een drager, maar geen grote berger. Anders gezegd: een schip beter geschikt voor zware lading dan voor lichte volumineuze goederen. Het Friese Maatkastje is met en zonder volledige tuigage gebouwd. In de bouwjaren leefden we al in het tijdperk van de overgang van zeil- naar sleep- of motorschip. Toch hadden de sleepschepen ook toen allemaal wel een hulptuig aan boord, aangezien ze alle een mast en giek hadden om te kunnen lossen. Zo waren er schepen met en zonder zwaarden.
Bekijk het actuele aanbod ex-beroepsschepen
